Bir Ayrılık Filmi...

 BİR AYRILIK FİLMİ...

Bazı filmler vardır… İlk dakikasından itibaren sizi içine alan ve bitiş jeneriği akmaya başlayana dek bırakamadığınız… "Bir Ayrılık" (A Separation), her ne kadar başrol oyuncuları Nadir ve Simin’in hakim huzurundaki ayrılık girişimiyle başlasa da, ilerleyen dakikalarda, öykünün odağı bir yelpaze gibi açılıyor. Sonlara doğru ise bu ayrılık, hikayenin her ayrıntısında kendini gösteriyor…

          Simin, 11 yaşındaki kızları Termeh’i de alıp başka bir ülkede –belki de daha iyi şartlarda ve özgürce- yaşamak istiyor..fakat Nadir, yaşlı ve alzheimer hastası olan babasını bırakmak istemiyor. Bu noktadan sonra kararlılıklarından ödün vermeyen çift, boşanma işlemi sonuçlansa da, çocuklarının velayeti konusunda anlaşmaya varamıyorlar…Termeh, dava sonuçlanana kadar babasının yanında kalmayı tercih ediyor. Simin ise eşyalarını toplayıp ailesinin yanına taşınıyor…Hikayenin pimi de bu olayla çekilmiş oluyor; Simin’in, Nadir’in babası için tutuğu ‘bakıcı kadın’ öyküye dahil olduktan sonra, herşey giderek daha da karmaşık ve merak uyandıran bir hal alıyor...

       Yönetmen Asghar Farhadi, filmin başlangıcından bitişine kadar sorularını size hep büyük harflerle soruyor..ve sahneler ilerledikçe anlıyoruz ki, cevapları aslında size bırakıyor…Hikaye uzunca bir zaman bir ‘ölüm’ ün etrafında ve İran rejimi ne özgü  ‘yargı odaları’ nda ifade vermekle geçiyor…Filmin atmosferine giderek daha fazla hakim olan ‘vicdan’ kavram ise bence hikayenin can damarı. Fakat amaç, "her koşulda vicdanlı olmalıyız" tadında bir mesaj vermek te değil. Yalan söylemenin ya da vicdanlı olmanın insana özgü bir duygu olup olmadığını, filmin ana hatlarına ağırlığını koyan İran rejiminin bireyler üzerindeki baskısını da göz önünde bulundurarak algılamaya çalışıyoruz. Yönetmenin asıl amacı sizi bu hikayeye odaklamak. Bu yüzden diğer unsurları da anlaşılabilir bir düzeyde sunuyor; rejimi ve o atmosferi izleyicinin gözüne çok ta  sokmak istemiyor…

    Karakterler (özellikle kadınlar) şeriat rejimi nin kısıtlamalarını hayatın akışı içinde yaşayıp performanslarını da buna göre neredeyse oynamıyormuş gibi gösteriyorlar…Mesela bir erkek (aile bireylerinden biri olsa dahi) kadınların olduğu bir ortama girdiğinde, oradaki kadınlar seri bir refleks hareketiyle saçlarını ve yüzlerini örtüyorlar. Bakıcı kadın yaşlı adamı soyması gerektiğinde, diyanet hattı nı arayıp bunu yapabilmek için izin istiyor ve o izin, dakikalarca süren karşılıklı soru-cevap faslından sonra ‘koşullu’ olarak veriliyor. Hikaye, genelde hep kapalı alanlarda geçiyor. İran’daki kadınlar kılık-kıyafet kanununa tabi tutuldukları için, dışarıda geçirdikleri vakitler de haliyle kısıtlı...Toplu taşıma araçları dahi kadın-erkek ayrımına hizmet ediyor. Kadınlar ayrı, erkekler ayrı otobüsleri kullanıyor. Zira hikayenin kilit noktalarından biri de bakıcı kadının ‘yaşlı bir erkeğe bakma’ hizmetini kocasından gizlemesi oluyor…

Bir ayrılık, en başta muhatapları olmak üzere, giderek başka hayatları da etkilerken, öykünün ilerleyişindeki en merak uyandıran unsur, insanın içindeki vicdan çatışması oluveriyor...Bu filmdeki karakterler ise, her şeyden bağımsız kendi iç sesleriyle hareket ediyorlar..ve İranlı yönetmen Asghar Farhadi, şeriat rejiminin o insanlara dayatılan bir ‘kılıf’ olmaktan öteye gidemeyeceğinin altını ustalıkla çiziyor…